Terug

Column Wim Ludeke: SBO

 

Het is in het onderwijs vergeven van de afkortingen, maar het sbo moet onderhand toch iedereen wel vertrouwd in de oren klinken. Overigens is dat niet altijd het geval.

Wanneer je aan een buitenstaander uit gaat leggen hoe het speciaal onderwijs (so) in elkaar steekt, is het sbo daarin steeds een lastig element: het staat voor speciaal basisonderwijs, maar het valt niet onder het speciaal onderwijs. Leg dat dan nog maar eens uit. Het sbo is ten tijde van Weer Samen Naar School (WSNS) het alternatief geworden voor de in diezelfde tijd opgeheven lom- en mlk scholen, scholen voor respectievelijk kinderen met leer- en opvoedingsmoeilijkheden en moeilijk lerende kinderen. Bent u er nog? Deze leerlingen werden bij Weer Samen Naar School geacht ‘gewoon’ naar de reguliere basisschool te kunnen, een vroege voorloper dus van Passend Onderwijs, dat WSNS. Overigens lukte dat ook voor een deel, maar, wonder boven wonder, niet iedere leerling bleek in dit achter de tekentafel bedachte systeem te passen: de lom- en mlk scholen waren weliswaar opgeheven en verdwenen, maar de wellicht beoogde gedachte dat daarmee ook alle betreffende leerlingen van hun kwaal genezen waren bleek niet op te gaan. Om hen niet te laten verzuipen in dit systeemdenken werd het speciaal basisonderwijs verzonnen: binnen een samenwerkingsverband van basisscholen één basisschool met kleinere klassen en speciale aandacht voor de leerlingen die niet helemaal mee konden komen in het tempo van de reguliere basisschool. Het onderscheid tussen het so en het sbo zit voor een groot deel in de aard van de ondersteuningsbehoefte van de leerlingen: binnen het so is die over het algemeen wat intensiever dan binnen het sbo. Met de komst van passend onderwijs werden de lijnen tussen het so en sbo diffuser, met verschillende gevolgen. In sommige samenwerkingsverbanden besloot men de sbo’s op te heffen en de leerlingen en bijbehorende expertise in de reguliere basisscholen onder te brengen. Ergens anders zag je het sbo qua doelgroep steeds dichter tegen het so aanschurken met alle consequenties van dien.

Het is met name deze ontstane onduidelijkheid én de dreigende verdamping van de sbo-expertise geweest die de landelijke verenigingen LECSO en SBOwerkverband hebben doen besluiten om de handen ineen te slaan. Niet om daarmee een blok te vormen tegen het reguliere basisonderwijs, zoals sommige complotdenkers wel eens willen suggereren, maar om de expertise van het so en het sbo te kunnen behouden, te kunnen delen en te kunnen borgen. Op termijn denken we hiermee de schotten tussen het so en sbo te kunnen laten verdwijnen en ruimte te geven voor scholen voor gespecialiseerd onderwijs, waarin een breed gedifferentieerd onderwijsaanbod het leidende principe is en niet de etiketjes van leerlingen. Binnen De Onderwijsspecialisten draaien momenteel twee experimenten op dit vlak. Ik noem het experimenten omdat we de twee initiatieven aangemeld hebben bij het Ministerie van OCW als experiment en we door hen ook als zodanig erkend zijn. Het gaat hierbij om de samenwerking tussen sbo SAM en so Mariëndael in Doetinchem en de sbo Prinsenhof en so Markerichtersveld in Apeldoorn. Stapje voor stapje gaan we beide onderwijssoorten met elkaar integreren en dat alles onder één onderwijsdak. Een spannend traject, maar de eerste signalen zijn veelbelovend. We houden u op de hoogte.

 

Wim Ludeke